مهارتهای موفقیت در تحصیل
شرط لازم برای دستیابی به موفقیت در هر کاری برخورداری از آرامش است.
بعضی از دانش آموزان و داوطلبان کنکور با نزدیک شدن به زمان امتحانات افکار و احساسات نگران کننده ای به ذهنشان حمله ور می شود که اگر موفق به کنترل آن نشوند گرفتار فشارهای روحی و روانی و تغیرات بدنی و رفتارهای منفی شده و آرامش درونی خود را از دست می دهند که در این صورت می گویند فرد دچار اضطراب شده است .
اضطراب پدیده ای طبیعی است که در تمامی سنین و مراحل زندگی می تواند مشاهده شود.اضطراب کم نه تنها موجب اختلال و یا بازدارنده نیست بلکه ممکن است عامل حرکت و یادگیری هم باشد ولی دانش آموزی که اضطراب بیش از حد داشته باشد احساس می کند یادگیری اش به شدت کاهش یافته و خیلی چیزها را فراموش کرده است ، حافظه ی او مختل و دقت و تمرکزش کم و دچار حواس پرتی می شود یا با وجود مطالعه زیاد قادر به پاسخگویی سوالات آزمون در جلسه امتحان نمی باشد.
بنابراین ضروری است دانش آموزان عوامل اضطراب زا را در خود شناسایی کرده و با بکارگیری روش های مقابله و رفع آن عوامل خود را به ساحل آرامش برسانند تا بتوانند با گام های مطمئن و محکمتری در جاده موفقیت تحصیلی حرکت نمایند.
از اینرو در این مقاله به عوامل اضطراب زا و راهکارهای کسب آرامش در تحصیل می پردازیم.
آرامش
آرامش احساسی خوشایند است که جنبه درونی داشته و فرد را قادر می سازد با تمرکز و دقت بیشتری به حل مسئله و پاسخگویی به سوالات بپردازد.آرامش قدرت تصمیم گیری را نیز افزایش می دهد.
عوامل کاهش آرامش
الف) عوامل درونی: که مربوط به خود دانش آموز است از جمله :
1- عدم استفاده صحیح از روش مطالعه: دانش آموزانی که از ابتدا برنامه ریزی و روش مناسب برای مطالعه نداشته و عادت کرده اند که شب امتحان فشرده خوانی نموده و یا جسته و گریخته مطالب کتاب را بخوانند بدیهی است که اطمینان لازم برای موفقیت را نداشته و همواره نگران نتیجه ی آزمون خواهند بود.
2- سابقه تحصیلی :دانش آموزانی که سابقه ی تحصیلی گذشته اشان مطلوب نبوده همواره از موفقیت خود در آزمونی که پیش روی دارند هم اطمینان نداشته و نگرانند.
3- سابقه اضطراب: دانش آموزانی که برای آزمونهای سالهای تحصیلی گذشته خود و همچنین سایر زمینه های زندگی همواره مضطرب بوده اند و تاکنون موفق به رفع این اختلال نشده اند بدیهی است در آزمون های بزرگتر به ویژه کنکور نیز از آرامش لازم برخوردار نباشند.
4- شخصیت افراد :دانش آموزانی که همواره از واقعیت گریزانند و خیلی آرمانی فکر می کنند و انتظار از خودشان بیش از حد توانشان است همواره نگران کسب موفقیت خود بوده و از آرامش لازم برخوردار نیستند.
5- عدم خودباوری و اعتماد بنفس : دانش آموزانی که به توانایی های خود کمتر آگاهی دارند و از خودباوری لازم برخوردار نیستند همواره نگرانند که مبادا اشتباه و شکست آن ها زمینه سرزنش و تحقیر ایشان را نزد دیگران فراهم نماید بنابراین از عدم آرامش درونی رنج می برند.
ب) عوامل بیرونی:
که عموما بیرون از فرد قرار دارند و برخی از آنها عبارتند از :
1- خانواده و نزدیکان: گاهی انتظارات بیش از حد والدین و نزدیکان از دانش آموزان و داوطلبان کنکور که اصرار دارند فرزندشان در دانشگاه یا شهرخاصی قبول شوند و رتبه های بالای یک رقمی یا دورقمی به دست آورند موجب کاهش آرامش و موفقیت آن ها می شوند چون دانش آموزان نگران پاسخگویی به انتظارات آنها هستند.
2- معلمین : گاهی سخنان نسنجیده معلمین موجب از دست دادن آرامش دانش آموزان می شود.چون آنها به صحبت های معلمین خود بیش از حد اهمیت قائلند مانند : «این چه طرز درس خواندن است»، «اصلا به درد نمی خورد هرچه تا به حال خوانده ای بریز دور.» یا معلمی که بچه ها را از نمره می ترساند ، بیش از حد سخت گیری می کند و به دنبال برقراری ارتباط عاطفی نمی گردد، امتحانات نامناسب با وقت کم برگزار می کند ، جو ترسناکی در جلسه آزمون حاکم می کند ، با طرح سوالات عجیب و کم اهمیت قصد به رخ کشیدن خود را دارد ، از امتحان و کنکور در ذهن دانش آموز غولی ساخته و همواره کمتر خوابیدن و بیشتر درس خواندن را توصیه می کند. این دسته از معلمان هرچند اندک هستند اما ولی آرامش را از دانش آموزان سلب می کنند
3- سیستم اموزشی مدرسه : گاهی امتحانات بیش از حد روزانه، هفتگی،ماهیانه و یا آزمون های ورودی و نفس گیر و بی رویه بسیاری از مدارس فشارهای روانی زیادی و غیرقابل متعارف به دانش آموزان تحمیل می کنند.
4- سازمان های رسانه ای : گاهی برنامه هایی که از طریق رسانه های گروهی از جمله صداوسیما ،مطبوعات ،و ... در هنگام امتحانات به ویژه کنکور ارائه می شود ، ناخواسته بر کاهش آرامش دانش آموزان و داوطلبان کنکور اثر مستقیم می گذارند.
راه های کسب آرامش در موفقیت تحصیلی
1- یاد خدا آرامش بخش دلهاست: قبل از هرچیز به اطمینان دهنده ی قلب ها ایمان داشته باشید و توانمندی هایی را که خالق هستی به شما ارزانی داشته باور کنید.
2- تعیین اهداف واقع بینانه: اگر اهداف تعیین شده در حد توان شما باشد زمینه های موفقیت را برای شما فراهم خواهد آورد و استمرار آن منجر به حس توانایی و برخورداری از آرامش بیشتر خواهد شد.
3- با برنامه ریزی درس بخوانید: بابرنامه ریزی صحیح و به موقع به تدریج خودرا برای امتحانات اماده خواهید کردو ناچار به مطالعه ی فشرده شب امتحانی نخواهید شد.
4- ترس هایتان را بنویسید واصلی ترین ریشه را معین کنید:مهمترین عامل ایجاد آرامش کشف ریشه ترس است که اکثر مواقع مشخص نیست .بهترین روش ریشه یابی علل ترس ها این است که چند دقیقه به ذهن خودفرصت دهید که با استفاده از روش بارش مغزی بتوانید علت های ترس را بر روی کاغذ بنویسید که این خودبه سه طریق به کسب آرامش شما کمک می کند:
الف-شفاف سازی وازبین رفتن ابهام در علت ترس
ب-حذف بسیاری از ترس های غیر واقع
ج-ارائه راهکارهای عملی برای رفع ترس های موجود
5-انتظارات معقولانه:به یاد داشته باشیم تمامی انسانها متفاوت از یکدیگرند.با دیدی واقع بینانه توانایی های خود رامعین کنیدوحتی باوالدین واطرافیان خود در میان بگذارید تاانتظارات دیگران نیز از شما افزایش نیاید آنگاه با آرامش واطمینان جهت رسیدن به آن تلاش کنید .
6-پرهیز از فشارهای رقابتی:رسیدن به آرامش بزرگترین رمز پیروزی وخوشبختی است پس به آرامش درونی فکر کنید وباپرهیزازفشارهای رقابتی که تمام شدنی است خود رادر حالت آرام وراحت وبدون تنش تصور کنید.
7-ورزش:فعالیت بدنی مهمترین راه جلوگیریاز تنش وآرام کننده روح وجسم است تمرینات موزون،معتدل ویکنواخت بهترین انتخاب است مانند قدم زدن،شناکردن،دوچرخه سواری وآهسته دویدن.
8-استفاده از تکنیک های تن آرامی :در مواقع بروز علائم اضطراب ازفنون آرامش بخش استفاده کنیداز جمله:
الف- تنفس عمیق
ب- عضلات خود راسخت ومنقبض کنید وسپس شل کنید
9- معاشرت با دیگران:هنگام فشارهای روحی تنها نمانید،بادیگران صحبت کنید البته با افراد شوخ طبع
10- تغذیه واستراحت مناسب :
11- انتظار ناکامی وشکست رادر زندگی داشته باشید:به یاد داشته باشیدخوشبختی،داشتن هدف در زندگی است نه صرفا رسیدن به آن.
تهیه و تنظیم از فاطمه تهرانی (دبیر ریاضی)